Behoefte aan rentmeesterschap 2.0

Weblogbericht | 19-12-2024 | Jong RDA

Al in de Romeinse tijd was rentmeesterschap een veelomvattend beroep, waarbij de rentmeester toezicht hield op bijvoorbeeld het gebruik van de grond. In de feodale tijd kreeg het beroep een nieuwe status. Vanaf die tijd vertegenwoordigde de rentmeester de grootgrondbezitter. Ook in de Bijbel komt het begrip terug. Daar wordt de nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid van de mens om goed te zorgen voor de aarde en haar dieren.  

In de politiek hanteren met name christelijke partijen het begrip rentmeesterschap vanouds als stelregel. Later volgden ook partijen die uitgaan van het ecologisme, dat de mens als onderdeel van een groter ecosysteem ziet. Goed rentmeesterschap staat dan voor het streven naar duurzame ontwikkeling.

Om te zorgen voor dieren moet de mens zelf inschatten en bepalen wat een dier nodig heeft. Maar in sommige gevallen blijft dat lastig. Ook wordt de mens met de term rentmeesterschap op een soort voetstuk geplaatst. Wij voelen ons in veel gevallen verheven boven het dier, met schrijnende voorbeelden van ernstig dierenleed tot gevolg.

Is het niet precies die blik van de rentmeester waarmee we onszelf jarenlang het recht hebben toegekend om gebruik te maken van dieren? Is het ook mogelijk om tot een andere verhouding tussen mens en dier te komen?

Het begrip rentmeesterschap heeft herijking nodig. Te veel wordt het geassocieerd met de mens die superieur is aan het dier. Rentmeesterschap is méér dan dat. De mens is verantwoording schuldig voor zijn omgang met dieren aan de rest van de samenleving, inclusief die dieren zelf. Die omgang is niet vrijblijvend. In plaats van het beeld van de mens als rentmeester af te schaffen, lijkt het mij dan ook beter dit begrip uit te breiden om zo de verbinding en onderlinge afhankelijkheid tussen mens en dier beter uit te drukken.

In de eerste Staat van het Dier werd al eens geopteerd voor een verschuiving van rentmeester naar een nieuwe rol voor dieren als partner, met recht op een waardig bestaan en erkenning van de eigenheid van dieren en dierpopulaties. Welke naam we er ook aan koppelen, alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat de mens weer een goede rentmeester wordt die, op de juiste manier, zorgt voor dieren en hen met respect behandelt.

We streven ernaar om mensen aan het woord te laten met diverse ideeën en visies op de positie van het dier. Dit blog is geschreven door Jong RDA-lid Jamal Roskam, op persoonlijke titel. Het geeft dus niet de mening van de Raad weer. Roskam is agrarisch bedrijfseconoom, onderzoeker en projectleider bij Wageningen Economic Research, onderdeel van Wageningen University & Research.